حکیم باشی

Responsive Image
حکیم باشی، عنوان طبیب مخصوص سلطان و رئیس همه پزشکان کشور در دوره صفویه، قاجاریه و عثمانی.
 اما این منصب با عنوان «رئیس الاطبا» پیش از آن نیز در سرزمینهای اسلامی وجود داشته، هر چند نقش و مسئولیتهای این دو با یکدیگر متفاوت بوده است . انتخاب طبیبان حاذق به عنوان پزشک مخصوص شاهان، اغلب از میان یونانیان، در ایران پیش از اسلام مرسوم بوده است. در دوره ساسانیان از منصبی به نام «دُرُسْتبَد» یا «ایران/ اران درستبَد» نام برده شده که ریاست همه پزشکان مملکت و طبابت پادشاه را برعهده داشته است  این منصب را «درستاباد» ضبط کرده که به گفته وی در دوره خسروپرویز در اختیار جبرئیل بن بختیشوع* بوده است . در دوره صفویه، حکیم باشی یکی از صاحب منصبان مهم دربار و ملقب به مقرب الخاقان بود. وی طبیب مخصوص سلطان و رئیس و ریش سفیدِ همه اطبای دربار به شمار می آمد. تمام طبیبان مملکت نیز تحت نظر وی کار می کردند و بدون تصدیق و اجازه او حق طبابت نداشتند.
حکیم باشی با اجازه سلطان به معالجه برخی از درباریان وامرا نیز می پرداخت . همچنین در صورتی که حاکمانِ ولایتها و امیران و سرداران، از دربار تقاضای طبیب خصوصی می کردند، انتخاب آن طبیب برعهده حکیم باشی بود.
  در کنار حکیم باشی، اطبای دیگری نیز در دربار حضور داشتند. دو تن از این افراد، که به نظر می رسد دستیار وی بوده اند، حکیم اکبر یا بزرگ و حکیم اصغر یا کوچک لقب داشتند.
حکم انتصاب حکیم باشی را سلطان صادر می کرد و در مراسمی، با حضور سران و بزرگان مملکت، به وی ابلاغ می شد